Nadležnost prvostepenih sudova u Republici Srpskoj je utvrđena članom 26 zakona o sudovima u Republici Srpskoj.

Osnovni sud je nadležan:

 

1. U krivičnim predmetima:

-          da u prvom stepenu sudi:

a)       za krivična djela za koja je zakonom propisana kao glavna kazna novčana kazna ili kazna zatvora do 10 godina, ako posebnim zakonom nije određena nadležnost drugog suda;

b)       za krivična djela za koja je posebnim zakonom određena nadležnost osnovnog suda;

c)       za krivična djela za koja je Sud Bosne i Hercegovine prenio nadležnost na osnovni sud;

d)       u svim krivičnim postupcima protiv maloljetnika;

 

-          da postupa tokom istrage i nakon podizanja optužnice u skladu sa zakonom;

-          da odlučuje o vanrednim pravnim lijekovima kad je to zakonom predviđeno;

-          da odlučuje o brisanju osude i prestanku mjera bezbjednosti i pravnih posljedica osude, na osnovu sudske odluke;

-          da postupa po molbama za pomilovanje u skladu sa zakonom;

 

2. U građanskim predmetima da u prvom stepenu sudi:

a)       u svim građanskim sporovima;

b)       u vanparničnom postupku.

 

3. U prekršajnim predmetima da u prvom stepenu odlučuje:

c)       u svim prekršajnim predmetima;

d)       da odlučuje o zahtjevima za ponavljanje prekršajnog postupka.

 

4. U drugim predmetima:

a)       da provodi izvršni postupak, ako zakonom nije drugačije određeno;

b)       da određuje mjere obezbjeđenja, ako zakonom nije drugačije određeno;

c)       da rješava u posebnim postupcima, ako zakonom nije drugačije određeno;

d)       da obavlja zemljišno-knjižne poslove, u skladu sa zakonom;

e)       da pruža pravnu pomoć sudovima u Bosni i Hercegovini;

f)         da vrši poslove međunarodne pravne pomoći, ako zakonom nije određeno da neke od tih poslova vrši okružni sud;

g)       da vrši poslove upisa u registre pravnih lica i samostalnih preduzetnika ako je to zakonom utvrđeno;

h)       da vrši druge poslove određene zakonom.